Кире сӧс

Бу ӧйгӧ jетире тӧрӧл литератураны ӱредери аайынча бичик jок болгон. Лекциялар 1957 jылдаҥ бери кычырылган, ӱредӱчиге керектӱ бичиктер кепке базылып чыгарылган. Туулу Алтайдыҥ педагогический институды тужында ӱренеечилерге учурлалган баштапкы программа 1987 jылда кепке базылып чыккан, jе ого келиштире бичик бичилбеген. Мениҥ "Алтай литератураны школдо ӱренери" (1995) деп иш ӱредӱчилерге учурлалган ла бичик тургузаачыларга болушту.

Бу лекциялар "Алтай литератураныҥ методиказы" (2003) деп программа аайынча тургузылган ла эмдиги университеттиҥ ӱренеечилерине керектӱ.

Бичик jогынаҥ ӱредӱ болбозы jарт. Бичик солун болзын деп ого туштаган ла чӱмдемелди кийдирбей jат. Элдеҥ озо кееркедими бийик чӱмдемелди талдап аладылар. Ӱстине ӱренчиктердиҥ jажына келиштире ле балдарга учурлалган чӱмдемелдер болзын. Кандый бичиичиниҥ чӱмдемелин бичикке кийдирери база аjаруда. Кычырарга jилбилӱ болзын деп ончо текстерди шӱӱп кӧргӧдий сурак аайынча бӧлигени база тузалу.

Текстеҥ башка бичикте чӱмдемелге учурлалган сурактар бар. Сурактар ла jакылтаныҥ учуры таскамал берер ууламjылу, ӱренчиктиҥ ижин эрчимдедер ле эрмек-сӧзин кеҥидер амадулу.

Ӱренетен бичиктиҥ болужыла ӱренчикке jаҥыс ла билгир берип турган эмес, анайда ок ӱренчикти таҥынаҥ ӱренерине темиктирип jадыс. Ӱренетен бичикти колго алып, ӱренчик сагыжыла ӧзоргӧ амадайт. Нениҥ учун дезе бичикте билим jетирe берилген. Ол jетирe аайлу-башту болзын деп, бичикте темалар адалган, тексттер параграфка, бӧлӱктерге, бажалыктарга бӧлинген. Тӧс тектеҥ башка, болушту jетирӱлер темдектелет. Оныҥ болужыла билгирди быжуулар, тереҥжидер аргалу.

Бичикле ӱренетени - ол база jаан иш: сананып, шӱӱп, jаҥыны сонуркап ачары.

Автор.